U gebruikt een verouderde browser. Om die reden werkt deze site wellicht niet naar behoren.Direct naar hoofdinhoud

Hongerdoek – Broeder Klaus

De traditie van het hongerdoek, die haar oorsprong vond in de vroege Middeleeuwen (1000) en zich uitbreidde over vrijwel het gehele West-Europese continent, verdween mede onder invloed van het Concilie van Trente (1545-1563), waar gepleit werd om het zicht van de gelovigen op het hoogaltaar te bevorderen, nagenoeg geheel. Het ontstaan van het gebruik moet geplaatst worden in het zoeken naar vormen van ‘veraanschouwelijking’ van de kerkelijke boetediscipline, in een tijd waarin men de excommunicatie van zondaars aan het begin van de vasten niet of nauwelijks meer kende. Het zgn.’vastengordijn’ moet dan ook in verband worden gebracht met de opvatting van de Middeleeuwse christen, onwaardig te zijn om het altaar te naderen, en met de uitbanning van de mens uit het paradijs, na de zondeval. Bovendien speelde ook de aarzeling van de Middeleeuwse gelovige om de geheiligde ruimte van het priesterkoor te betreden mee; een aarzeling die ook te maken had met het verlangen eerder te zien dan de naderen.

In het midden staat Jezus als de Christus-Koning. Als Zoon van God is hij ten diepste aanwezig in de geschiedenis. In de ronde medaillons zijn gebeurtenissen afgebeeld uit het Nieuwe Testament. Met de klok mee vanaf midden onder: de aankondiging van Jezus geboorte aan Maria, zijn geboorte, zijn terugkeer aan het einde der tijden, zijn gevangenneming, zijn kruisiging en een afbeelding van de eucharistie. Onder in de medaillons staan de symbolen van de zeven werken van barmhartigheid. De symbolen van de vier evangelisten vullen de hoeken.

Dit hongerdoek stamt uit de late Middeleeuwen en is gemaakt in Zwitserland. Hij wordt ook wel het hongerdoek van broeder Klaus genoemd, omdat hij voortkomt uit een traditie die rond de heilige Nicolaas van Flühe (gestorven in 1487) zijn oorsprong vindt. In 1980 werd deze als hongerdoek in de nieuwe traditie van de Vastenactie door Misereor in Duitsland uitgegeven. In 1998 werd dit herhaald nu met aan de zijkanten een actualisering naar beelden uit India, Libanon en Bangladesh.