Op zaterdag 18 juni waren acht leden van een studiegroep Gregoriaans uit Hoek van Holland op bezoek. Het werd een boeiend samenzijn omdat de roomskatholieken onder hen vergelijkingen trokken met de Missie en haar activiteiten in diverse landen. Specifieke belangstelling ging er uit naar o.a. Iconen en naar de Statenvertaling. Een van de bezoekers had uitgebreid onderzoek gedaan naar de geschiedenis van de Delftse Bijbel omdat  een van de voorouders als burgemeester in Delft de overstap naar de kerk van de reformatie had gemaakt en een exemplaar van dit in 1477 eerste in de Nederlandse taal gedrukte boek overrhandigd had gekregen.

Donderdag 16 juni kwamen drie dames van de interkerkelijke Bijbelstudiegroep te Werkendam een kijkje nemen. Er werd honderduit gevraagd naar de achtergrond van het werk, naar Oegstgeest, naar de zendingen en hun geschiedenissen, naar de Bijbel collectie en naar vele voorwerpen die deel uitmaken van de tijdelijke jubileumtentoonstelling ‘Topstukken uit de collectie’ die nog net te zien was. Veel vertelden de bezoekers over het werk van de eigen Zending van de Gereformeerde Gemeenten, de Spaanse Evangelische Zending (met werk o.a. in Cuba) en het werk van Open Doors, waar een van de dames nauw bij betrokken is en waarvoor zij meerdere reizen maakte. Hierdoor waren veel voorwerpen voor haar herkenbaar. Een bezoek dat uitnodigde tot een herhaling, zo werd gezegd.

Het was een lang gekoesterde wens van Hans Visser die woensdag 15 juni eindelijk in vervulling ging. Eindelijk kon een bezoek aan het Zendingserfgoedhuis doorgaan. De voormalige docent culturele anthropologie en de latere rector van het Hendrik Kraemer Instituut, het opleidingscentrum voor de zending eerst in Oegstgeest en later in Utrecht, kwam een kijkje nemen naar de collectie, waaraan hij door de jaren heen zoveel voorwerpen al geschonken had. Veel  van die voorwerpen komen uit het Pokot-gebied in Kenia, waar hij samen met zijn vrouw Annie van 1975-1981 door de Gereformeerde Zendingsbond was uitgezonden. Het bezoek werd, omdat hij op een rolstoel is aangewezen, mogelijk gemaakt door Josien Folbert die samen haar man Jaspert Slob twee uitzendingen naar Indonesië op haar naam heeft staan: naar de Minahasa en later naar Salatiga op Midden-Java voor een dialoog programma christenen-moslims. Het werd een boeiend bezoek waarbij de kennis van veel voorwerpen en zendingshistorie van de beide bezoekers ons stimuleerden en onze kennis van de collectie vermeerderden.

Donderdag 21 april was de Bijbelstudiegroep van de Gereformeerde Gemeente van Hendrik Ido Ambacht bij ons te gast. Een bijzonder bezoek omdat de groep te groot was om in het Zendingserfgoedhuis te ontvangen. Daarom werd het bezoek voorbereid in samenwerking met de Protestantse Gemeente Zuidland en de Historische Vereniging Zuytlant. De ontvangst kon daarom in het koor van de Dorpskerk plaatsvinden, waarna de groep in drie kleinere groepjes werd gesplitst. Eén groep ging onder leiding van Adri van Hennik van de Historische Vereniging de directe omgeving verkennen. Eén groep ging in het Zendingserfgoedhuis de jubileumtentoonstelling bekijken en kreeg een kijkje achter de schermen. En één groep kreeg in het koor van de kerk iets meer inzicht in de achtergrond van zendingserfgoed en in de speerpunten van de collectie. En in drie ronden kreeg iedereen zo het hele programma voorgeschoteld. Het zonnige weer werkte er aan mee dat ook van het rondje Ring en omgeving volop genoten werd. Aan de reacties te horen vonden de gasten het een prima uitstapje en zijn zowel de kerk, het dorp en het zendingserfgoed op een geslaagde manier op de kaart gezet.

Bewonderend langs de vitrines in het Zendingserfgoedhuis

Aandachtig in gesprek over de collectie zendingserfgoed

Begin januari verscheen de eerste publicatie in de nieuwe Zendingserfgoedreeks die is opgezet om een publicatieplatform voor uitgaven over de zending te bieden. U kunt daarbij denken aan egodocumenten van zendelingen bijvoorbeeld op basis van dagboeken of brievenverzamelingen. Of verzamelbundels van ervaringen van zendingsmensen die op verschillende tijdstippen in hetzelfde gebied werkten. Of zoals deze eerste uitgave die over een bepaald thema gaan.

Het boek Het verdriet van de zending: De stem van de kinderen in Nederland gaat over de kinderen van zendelingen die in Nederland verbleven terwijl hun ouders in het buitenland werkten. De kern van het boek wordt gevormd door dertien interviews met kinderen, inmiddels volwassenen, die dit destijds in hun jonge jaren hebben meegemaakt. Hoewel een groot aantal kinderen daarna weinig problemen hebben gehad, hebben vele andere wel diepe psychische wonden opgelopen. In dit boek wordt een inkijkje gegeven in hoe zij dit hebben beleefd en hoe het later verder gegaan is.

Het boek van dr. Freek L. Bakker is de eerste uitgave van Stichting Zendingserfgoed in de Zendingserfgoedreeks en is voor € 15,- te bestellen via zendingserfgoed.nl/publicaties (op deze website) (ISBN 9789083080932)

We zijn in afwachting van de tweede druk welke medio maart zal verschijnen.

Zaterdag 18 september kwamen de echtparen Kooi-van Pelt en Tur-de Bree het Zendingserfgoedhuis bezoeken. Vanuit hun woonplaatsen (Warmond en Oostburg) kwamen ze elkaar tegemoet om het bezoek in Zuidland af te leggen. Klasien van Pelt, oud medewerker van het Zendingshuis in Oegstgeest constateerde dat er sinds haar vorige bezoek, een paar jaar geleden, een hele vooruitgang geboekt was. Algemeen was er waardering voor de veelheid aan activiteiten die door de vrijwilligers worden verricht. Met die series die voor uitleen beschikbaar zijn, zou meer door ZWO commissie moeten worden gedaan, zo werd opgemerkt. Het Zendingserfgoedhuis was blij weer eens gasten te kunnen begroeten. De versoepeling van coronamaatregelen biedt weer meer mogelijkheden.

Eind mei is de online tentoonstelling Kaarten met een boodschap over Zendingscartografie van start gegaan. Het is een initiatief van de Universiteit Utrecht. De onderzoeker dr. David Onnekink, die vorig jaar het Zendingserfgoedhuis bezocht, is verantwoordelijk voor het verzamelen van de afbeeldingen en voor de beschrijvingen. “Oude zendingskaarten dragen de zware last van de geschiedenis van de zending, de gemengde erfenis van imperialisme, onderdrukking en racisme, alsook onderwijs, ontwikkeling en medische zorg met zich mee. Daarom is hun historische betekenis niet beperkt tot de verspreiding van het christendom, maar houden ze ook verband met de ontwikkeling van mondiale betrekkingen en imperialisme in het algemeen.”, zo luidt de introductie op de website. Het is een boeiende verzameling geworden. Van harte aanbevolen.
De online tentoonstelling is via deze link te bekijken:

https://www.uu.nl/nieuws/kaarten-met-een-boodschap-digitale-tentoonstelling-over-zendingscartografie

In april kwam een delegatie van het Catharijneconvent uit Utrecht in het Zendingserfgoedhuis om zich op de collectie te oriënteren. Frank van der Velden, hoofd onderzoek en bibliotheek kwam samen met Madelon Grant en Godian Ejiogu De beide laatsten zijn betrokken bij het meer plek geven aan erfgoed van migrantenkerken/ internationale kerken in de collectie. We hebben aangegeven wat we zoal hebben en voor hun nieuwe aandachtsveld kunnen betekenen.

Maandag 17 augustus kwamen uit Friesland Jan en Helena van Twist op bezoek. Ze hadden al een tijd geleden van het bestaan van het Zendingserfgoedhuis gehoord en wilden het graag met eigen ogen een keer zien. Ds. en mw. van Twist waren in de jaren tachtig zelf uitgezonden naar de Gereja Masehi Injili di Halmahera, de  Evangelisch Christelijke Kerk in Halmahera in de noord-Molukken in Indonesië. Op het eiland Ternate woonden en werkten ze met hun gezin. Veel herinneringen kwamen boven bij het zien van de verschillende voorwerpen. Ook de nieuwe kalender en kerstkaarten hadden hun belangstelling.

Op vrijdag 14 augustus waren twee echtparen op afspraak bij ons in het Zendingserfgoedhuis te gast. De familie Hoekstra, wonend op Zuidland, speelden als het ware een thuiswedstrijd maar bezochten ons toch voor het eerst. Toch is er veel affiniteit met het werk van zending en de context van andere landen en culturen. Zo woonden zij onder andere lange tijd in twee landen in Afrika.

De familie Huizer uit Rotterdam is van jongs af aan met zendingsverhalen in kerk en school opgegroeid en heeft indertijd een hechte band met het zendingswerk van zuster Trijntje Huistra  op Papua opgebouwd. Ze hebben haar ooit in Polimo in het centrale hooggebergte kunnen bezoeken. De Papua expositie die het Zendingserfgoedhuis al een poosje presenteert, kwam dus voor hen bijzonder van pas en welke veel herinneringen op.

Donderdag 30 juli bezocht dr. Fred van Lieburg het Zendingserfgoedhuis. De hoogleraar religiegeschiedenis aan de Vrije Universiteit werd bij binnenkomst al meteen geconfronteerd met een schoolplaat van de Dordtse synode. Met dat thema, uit zijn woonplaats Dordrecht, heeft hij als historicus het nodige te doen gehad in 2018-2019 toen de 400-jarige herdenking van deze belangrijke kerkelijke, maar ook politieke, vergadering plaatsvond. Hij publiceerde daarover het boek Synodestad Dordrecht 1618-1619. De plaat neemt in de collectie van het zendingserfgoed een plek in omdat daar tot de Statenvertaling van de Bijbel werd besloten, die weer model heeft gestaan voor de Bijbelvertaling (en deels ook taalkundige ontwikkeling) van het  Maleis en Indonesisch. Dr. Lieburg was onder de indruk van de collectie, maar stelde tegelijk de zorgen die kleine, door vrijwilligers gerunde, religieuze musea hebben aan de orde. Ook onderstreepte hij het belang dat studenten theologie en religiegeschiedenis kennis nemen van de collectie en de zendingsverhalen die daar achter schuilgaan. Ook actuele thema’s als discriminatie, racisme en koloniale verhoudingen vormen integraal deel van deze geschiedenis.

Vrijdag 17 juli ontvingen we ds. H. van der Ham, predikant voor zeevarenden namens de Christelijke Gereformeerde Kerk Dordrecht. Met name Moerdijk is zijn werkgebied. Hier vooral ontmoet hij zeelieden uit o.a. de Filipijnen en Indonesië, maar ook Rusland of Oekraïne. Tijdens de rondleiding bleek zijn brede belangstelling en de interesse voor Bijbel-verbeeldingen uit andere culturen. Na het zien van de kaart (vers van de pers) waarop de voorplaat van de kalender 2021 staat afgebeeld, was hij de eerste om een exemplaar van de kalender te bestellen. Ds. Van der Ham had voor de gelegenheid zijn zoon en een vriend meegebracht die zich beiden belangstellend toonden over diverse voorwerpen uit de collectie. Tot slot beloofde hij zich sterk te maken voor de toevoeging van enkele voorwerpen uit de zendingstraditie van de CGK.

Vrijdag 10 juli waren het ds. Anton Schipper en zijn vrouw die we als eerste na de corona-sluiting in het Zendingserfgoedhuis mochten ontvangen. Ds. Schipper ging in 1965 naar Makassar (toen Ujung Pandang geheten) in het zuiden van Sulawesi (Celebes) om daar als studentenpredikant voor de Toradja-kerk te werken. Tijdens het bezoek kwamen er veel herinneringen voorbij uit hun 10-jarig verblijf daar. Een bijzondere belangstelling heeft Schipper voor de verbeelding van het Evangelie in andere culturen. Zo heeft hij een fraaie collectie Kerststallen uit allerlei culturen waarover hij ook regelmatig lezingen houdt. Een inspirerend bezoek voor bezoekers en voor ons.

Op vrijdag 18 november kwamen Marja Vos en Corrie Driebergen-Huistra op bezoek. Marja Vos is als verpleegkundige twaalf jaar naar Pakistan en drie jaar naar Afghanistan in de zending werkzaam geweest. Zij kon ervaringen delen en over voorwerpen uit de collectie vertellen. Corrie Driebergen is de zus van de vorig jaar overleden Trijntje Huistra. Ze wilde graag een kijkje nemen hoe de collectie Papua voorwerpen van haar zus die aan het Zendingserfgoed nagelaten zijn, worden verzorgd. Voor de gelegenheid was een minitentoonstelling met een deel van de voorwerpen ingericht. Corrie bracht voor de gelegenheid nog een aantal voorwerpen mee. Het was een inspirerend bezoek.

Op maandag 21 oktober vond te Assen de derde opening van de tentoonstelling Molukse Kerk in de Polder plaats. De locatie voor de vier aansluitende weken is de bibliotheek van het culturele complex De Nieuwe Kolk. Op de opening waren bijna 70 mensen afgekomen, met name ook veel Molukse mensen uit Assen en omgeving. Ook burgemeester Out van de Drentse hoofdstad was aanwezig en nam een exemplaar van het tentoonstellingsboek in ontvangst. In zijn toespraak gaf hij blijk van betrokkenheid op zijn stad en de Molukse gemeenschap. De opening werd omlijst door Molukse fluitmuziek, zang en tifa (trommel) klanken. Voorafgaand aan de opening was er een live interview van ‘Op tjak’ een programma van RTV Drenthe.

Flinke belangstelling

Geboeid door de documentaire

Overhandigen van tentoonstellingsboek aan Molukse predikanten

Live interview door RTV Drenthe

Al dertig jaar is er een uitwisseling gaande tussen de nu Protestantse Gemeente te Zuidland en de Hervormde Kerk te Brasov. De protestanten in dit deel van Roemenië vormen een minderheid van Hongaars-sprekenden in het land. Om het 30-jarig jubileum luister bij te zetten, was een groep van 11 mensen uit Brasov naar Zuidland gekomen. In het volle programma was ook plek ingeruimd voor een bezoek aan het Zendingserfgoedhuis. De predikant en zijn vrouw (die uit het Engels in het Roemeens vertaalde) en de kerkenraadsleden en partners werd eerst iets over het Zendingserfgoed en de activiteiten verteld. Daarna werd uitvoerig stilgestaan bij de Bijbel-verzameling. Want zending kan niet zonder dat het Woord vertaald wordt zodat het binnen het bereik van de mensen komt. In Nederland stonden we in 2018/2019 stil bij 400 jaar Dordtse Synode waar tot het maken van de Statenvertaling werd besloten. Die was in 1637 gereed. De Hongaarse protestanten hadden al vanaf 1590 een vertaling in hun taal gemaakt door Gaspar Karoli, de Karoli Bijbel. Het was een bijzondere ontmoeting.