Augus Ongge – IUGA-motief op boombast – Papua

Boombast werd in vroeger tijden gebruikt om kleding van te maken in bosrijke gebieden voordat linnenstoffen hun intrede deden. Het gebruik is vooral in Oceanië en Polynesië bekend. Van een moerbei- of een vijgenboom wordt de bast afgehaald. Dat gebeurt met een hakmes en bij voorkeur bij volle maan als de sappen het best over de boom zijn verdeeld en het karwei gemakkelijker gaat. Na het oogsten moet het bewerkt worden door het te kloppen. Dat gebeurt met een platte ijzeren staaf, een zware houten knuppel en een hamer. Het moet op de juiste manier gebeuren om de bast niet te laten splijten of scheuren. Vervolgens moet de bast gespoeld worden met water om sappen en hars er uit te krijgen en wordt het opgespannen om in de zon te drogen. Eerst daarna kan het beschilderd worden. Dit gebeurt met traditioneel beschikbare kleuring: witte schelpkalk, rode aarde en roet van de vuurplaats.

 

Deze schildering geeft het zogeheten IUGA motief weer. Het motief geeft uitleg over de machtsverdeling binnen de familie/stam en vertelt ook over het stamhoofd. Gewoonlijk wordt deze schildering gebruikt voor het eerste kind, omdat het erfrecht doorgaans naar het eerste kind gaat. De motieven zijn afkomstig van de Pepuho-stam. Volgens overleveringen hebben hun voorouders, om precies te zijn twee zogeheten Holodhonoye-vrouwen, deze motieven gebruikt op hun kleding van boombast. De een Hebeaikhoi droeg een zogenaamd HAKHALU motief (symbool voor grot of woonplaats en nakomelingen) terwijl haar zuster Ayokhoi dit IUGA-motief droeg.

 

De maker van dit motief is een lokale kunstenaar in het noorden van Papua, het vroegere Irian Jaya of Nederlands Nieuw-Guinea. In de buurt van de hoofdplaats Jayapura en Abepura (Hollandia/Hollandia binnen) bevindt zich een groot meer, het Sentanimeer. Op een van de eilandjes in dit meer, Asei, woont en werkt deze kunstenaar die oude technieken en materialen gebruikt om deze traditionele cultuur in stand te houden. Lokaal heten deze boombastdoeken Maro’s of Tapa’s. Augus (1954) is getrouwd en heeft zes kinderen. De zonen helpen intussen deze traditie ook in de komende generatie voort te zetten. Naast de traditionele motieven heeft Augus ook christelijke motieven zoals dat van het avondmaal figuratief geschilderd.